- نام و تولد: اگنس گونجا بویاجیو در ۲۶ اوت ۱۹۱۰ در اسکوپیه (پایتخت امروزی مقدونیه شمالی) در خانواده‌ای آلبانیایی و کاتولیک متولد شد. او کوچکترین فرزند خانواده بود و پدرش نیکولا، تاجر و فعال سیاسی بود که در ۱۹۱۹ درگذشت .
- تأثیر مادر: پس از مرگ پدر، مادرش درانا با وجود فقر، به نیازمندان کمک می‌کرد و به اگنس آموخت: «هرگز لقمه‌ای نخور، مگر آن را با دیگران تقسیم کنی» .
- ندای معنوی: در ۱۲ سالگی، پس از شنیدن داستان‌های مبلغان مذهبی، حس کرد باید زندگی خود را وقف خدمت به خداوند کند. در ۱۸ سالگی، برخلاف مخالفت خانواده، برای پیوستن به خواهران لورتو در ایرلند، خانه را ترک کرد و دیگر هرگز مادر و خواهرش را ندید .
تحول در هند: از معلمی تا خدمت در محله‌های فقیر
- ورود به هند: در ۱۹۲۹ برای آموزش به دارجلینگ هند رفت. در ۱۹۳۱ با انتخاب نام ترزا (به احترام قدیسه اسپانیایی) به عنوان راهبه سوگند یاد کرد و در کلکته به تدریس جغرافیا و تاریخ در مدرسه‌ای دخترانه پرداخت .
- تجربه روحی: در ۱۰ سپتامبر ۱۹۴۶، در قطار به سمت دارجلینگ، «ندایی در درون ندا» شنید که او را به ترک صومعه و خدمت در میان فقرای کلکته فرا خواند. پس از ۱۸ ماه تلاش، سرانجام در ۱۹۴۸ اجازه رسمی کلیسا را دریافت کرد .
- شروع انقلابی: صومعه را ترک کرد، ساری سفید با حاشیه آبی (لباس زنان فقیر بنگال) پوشید، پرستاری آموخت و با ۵ روپیه در جیب، به محله‌های فقیرنشین کلکته رفت. اولین مدرسه خود را روی زمینی متروکه و بدون امکانات پایه‌گذاری کرد .
تأسیس مبلغان خیریه و گسترش جهانی
- بنیان‌گذاری: در ۱۹۵۰، سازمان مبلغان خیریه (Missionaries of Charity) را با تمرکز بر کمک به «فقیرترین فقرا» تأسیس کرد. این سازمان به مراقبت از بیماران، کودکان بی‌سرپرست و در حال مرگ پرداخت .
- گسترش کارها:
- دهه ۱۹۵۰–۱۹۶۰: ساخت خانه‌ای برای جذامیان، پرورشگاه و کلینیک‌های سیار .
- ۱۹۸۲: نجات ۳۷ کودک در محاصره بیروت با میانجیگری آتش‌بس بین اسرائیل و فلسطینیان .
- ۱۹۸۶: کمک به قربانیان چرنوبیل و زلزله ارمنستان .
- تا ۱۹۹۷: فعال‌سازی در ۱۲۳ کشور با ۴٬۰۰۰ راهبه .
جوایز و تقدیرهای بین‌المللی
- جایزه نوبل صلح (۱۹۷۹): برای خدمات انساندوستانه دریافت کرد و هزینه ضیافت آن (۱۹۲٬۰۰۰ دلار) را به فقرا اختصاص داد .
- سایر جوایز: مدال آزادی ریاست‌جمهوری آمریکا، جایزه بالزان و شناسایی از سوی پاپ پل ششم در ۱۹۶۵ که امکان گسترش بین‌المللی کارهایش را فراهم کرد .
بیماری، مرگ و تقدیس
- مشکلات سلامتی: از ۱۹۸۳ با چندین حمله قلبی، مالاریا و شکستگی استخوان ترقوه دست‌وپنجه نرم کرد. در ۱۹۹۷ پس از استعفا از مدیریت امور خیریه، در ۵ سپتامبر در ۸۷ سالگی درگذشت .
- تشییع و قدیس‌شدن: هند مراسم باشکوهی برای او برگزار کرد. واتیکان دو معجزه را به او نسبت داد (از جمله شفای زن هندی با تومور شکمی). سرانجام در ۴ سپتامبر ۲۰۱۶ توسط پاپ فرانسیس قدیس اعلام شد .
انتقادات و تناقضات
- مسائل پزشکی: منتقدانی مانند پزشک هندی‌تبار آروپ چترجی اشاره کردند که مراکز او امکانات بهداشتی پایینی داشتند و از سرنگ‌های مستعمل استفاده می‌کردند .
- مواضع اجتماعی: مخالفت شدید با سقط‌جنین و طلاق، و دریافت کمک مالی از چارلز کیتینگ (متهم به فساد مالی) جنجال‌برانگیز بود .
- تناقض شخصی: اگرچه زندگی ساده‌ای داشت، هنگام بیماری خود از بهترین امکانات پزشکی استفاده کرد .
میراث ماندگار
“کارهای کوچک را با عشقی بزرگ انجام دهید.”
این جمله نماد نگرش مادر ترزا بود. او با وجود تناقضات، نماد فداکاری برای محرومان باقی ماند. سازمانش امروز در سراسر جهان فعال است و خانه‌های خیریه او پناهگاه هزاران نیازمند است .