تولد و کودکی پرفرازونشیب
- تولد ضعیف و رنجور: آیزاک نیوتن در ۴ ژانویه ۱۶۴۳ (مطابق تقویم قدیمی: ۲۵ دسامبر ۱۶۴۲) در روستای وولستورپ، انگلستان، نارس و با وزنی حدود ۱ کیلوگرم به دنیا آمد. پزشکان امیدی به زنده‌ماندن او نداشتند. پدرش سه ماه پیش از تولدش درگذشته بود.
- ترومای رها شدن: وقتی سه ساله بود، مادرش “هانا آیسکاف” با کشیشی ثروتمند به نام “بارناباس اسمیت” ازدواج کرد و او را نزد مادربزرگش رها کرد. این جدایی تأثیر عمیقی بر روان او گذاشت. خود نیوتن در یادداشت‌هایش اعتراف کرد: «پدر ناتنی و مادرم را تهدید می‌کردم که خانه‌شان را بر سرشان بسوزانم».
- تنهایی و طردشدگی: او ۹ سال دور از مادر زندگی کرد و رابطه‌اش با مادربزرگش هم صمیمی نبود. این دوران باعث شکل‌گیری شخصیت زن‌ستیزانه و انزواطلب او شد.
تحصیلات و دانشگاه: از مزرعه تا کمبریج
- شکست در کشاورزی: مادرش در ۱۲ سالگی او را از مدرسه بیرون کشید تا مدیریت مزرعه را یاد بگیرد، اما نیوتن در این کار شکست خورد. مدیر مدرسه “هنری استوکس” متقاعدش کرد تا او را به مدرسه برگرداند.
- ورود به کمبریج: در ۱۶۶۱ با حمایت عمویش (فارغ‌التحصیل ترینیتی) به دانشگاه کمبریج رفت. برای تأمین هزینه‌ها به عنوان “سابسایزر” کار می‌کرد: نظافت اتاق‌ها و پیشخدمتی دانشجویان ثروتمند.
- شعار فلسفی: در یادداشت‌های دانشگاهی نوشت:
«افلاطون دوست من و ارسطو هم دوست من است، اما بهترین دوست من حقیقت است».
سال‌های معجزه‌آسا و دستاوردهای انقلابی
- طاعون و بازگشت به وولستورپ (۱۶۶۵-۱۶۶۷): با تعطیلی دانشگاه به دلیل طاعون، به زادگاهش بازگشت. در ۱۸ ماه، سه کشف بزرگ انجام داد:
- قانون گرانش جهانی: افسانه سیب معروف است، اما خودش نوشت:
«با دیدن سیب افتاده، پرسیدم: چرا سیب همیشه عمودی پایین می‌آید؟ چرا ماه نمی‌افتد؟».
- حساب دیفرانسیل و انتگرال: مستقل از لایبنیتس، اما بعدها بر سر اولویت کشف با او مناقشه شدید داشت.
- نظریه نور و رنگ: با منشور نشان داد نور سفید ترکیبی از رنگ‌های طیف است.
- قانون گرانش جهانی: افسانه سیب معروف است، اما خودش نوشت:
- پرینسیپیا (۱۶۸۷): شاهکارش “اصول ریاضی فلسفه طبیعی” را در ۱۸ ماه نوشت. این کتاب شامل:
- سه قانون حرکت:
- قانون لختی (اینرسی)
- رابطه نیرو و شتاب
- عمل و عکس‌العمل.
- قانون گرانش جهانی: توضیح حرکت سیارات با فرمول ریاضی.
- سه قانون حرکت:
- اختراع تلسکوپ بازتابی (۱۶۶۸): اولین تلسکوپ کاربردی که انقلابی در نجوم ایجاد کرد.
شخصیت مرموز و تناقض‌های رفتاری
- اختلال دوقطبی احتمالی: بیوگرافی‌نویسان علائمی مانند دوره‌های شیدایی (کار مداوم بدون غذا خوردن) و افسردگی عمیق را ثبت کرده‌اند. در ۱۶۷۸ و پس از مرگ مادرش، دو بحران عصبی شدید داشت.
- وسواس در انتشار آثار: از ترس انتقاد، سال‌ها حساب دیفرانسیل را مخفی کرد. هنگام انتشار “پرینسیپیا” فقط با فشار ستاره‌شناس “ادموند هالی” موافقت کرد.
- جنجال با لایبنیتس: وقتی لایبنیتس ادعای ابداع حسابان کرد، نیوتن به عنوان رئیس انجمن سلطنتی، هیئتی متشکل از دوستانش تشکیل داد و خودش گزارش را نوشت که لایبنیتس را “سارق علمی” معرفی می‌کرد.
- زندگی عاشقانه مبهم: هرگز ازدواج نکرد. تنها روابط عمیقش با خواهرزاده‌اش “کاترین بارتون” و ریاضیدان سوئیسی “فاتیو د دولیر” بود. برخی به رابطه همجنس‌گرایانه مشکوکند، اما شواهدی وجود ندارد.
سال‌های پایانی و میراث جاودان
- مناصب دولتی:
- رئیس ضرابخانه سلطنتی (۱۶۹۶): مسئول ضرب سکه و مبارزه با جعل‌کنندگان که منجر به اعدام چند نفر شد.
- رئیس انجمن سلطنتی (۱۷۰۳-۱۷۲۷).
- دریافت عنوان “سِر” از ملکه آن (۱۷۰۵).
- مرگ و خاکسپاری: در ۳۱ مارس ۱۷۲۷ بر اثر سنگ مثانه درگذشت. در کلیسای وستمینستر با تشریفات باشکوه دفن شد—جایی مخصوص پادشاهان و بزرگان.
- اعتراف پایانی:
«نمیدانم در چشم دنیا چگونه‌ام، اما خودم را کودکی می‌بینم که در ساحل دریا بازی می‌کند و گاه سنگی صافتر یا صدفی زیباتر از معمول می‌یابد، حال آنکه اقیانوس حقیقت ناشناخته، پیش رویم گسترده است».
میراث علمی: چراغ راه علم مدرن
نیوتن با ترکیب ریاضیات، آزمایش و مشاهده، روش علمی مدرن را بنیان نهاد. قوانین او تا قرن‌ها پایه فیزیک کلاسیک بود تا اینکه نسبیت انیشتین آن را تکمیل کرد. انیشتین درباره‌اش گفت:
«طبیعت برای او کتابی باز بود که بی‌رنج می‌توانست حروفش را بخواند».
علیرغم تناقض‌های شخصیتی—مسیحی‌ای که تثلیث را رد می‌کرد، دانشمندی که به کیمیاگری علاقه داشت، نابغه‌ای با خلق‌وخوی خصومت‌آمیز—دستاوردهایش جهان را روشن کرد، همان‌گونه که الکساندر پوپ سرود:
«طبیعت و قوانین آن در تاریکی پنهان بود؛ خدا گفت: بگذار نیوتن باشد! و همه‌چیز روشن شد».