تولد و خانواده:
- زادروز: ۱۵ ژانویهٔ ۱۹۲۹ در آتلانتا، جورجیا.
- خانواده: پدرش، مارتین لوتر کینگ سینیور، کشیش باپتیست و مبارز ضد تبعیض بود. مادرش، آلبرتا کینگ، معلم بود. نام تولدش مایکل کینگ جونیور بود، اما پدرش پس از سفر به آلمان و الهام از مارتین لوتر، نام خانواده را تغییر داد .
- تجربیات کودکی: در ۶ سالگی دوست سفیدپوستش به دستور والدینش از او فاصله گرفت، که اولین مواجههٔ او با تبعیض نژادی بود. پدرش با اعتراض به قوانین نژادپرستانه (مثل امتناع از ترک فروشگاه کفاشی پس از درخواست نشستن در “صندلی مخصوص سیاهان”) الگوی مقاومت شد .
فعالیت‌های محوری در جنبش حقوق مدنی
- تحریم اتوبوس‌های مونتگمری (۱۹۵۵):
- پس از دستگیری رزا پارکس (زنی سیاهپوست که از دادن صندلی خود به سفیدپوستی خودداری کرد)، کینگ رهبری تحریم ۳۸۱ روزهٔ اتوبوس‌ها را بر عهده گرفت. این جنبش با حکم دیوان عالی لغو تفکیک نژادی در اتوبوس‌ها به پیروزی رسید .
- تأسیس کنفرانس رهبران مسیحی جنوب (SCLC):
- در ۱۹۵۷ همراه ۶۰ فعال دیگر این سازمان را بنیان نهاد تا مبارزات بدون خشونت را هماهنگ کند. رهبری اعتراضات در آلبانی، برمینگهام و سلما از مهم‌ترین اقدامات این نهاد بود .
- راهپیمایی واشنگتن (۱۹۶۳):
- سخنرانی نمادین “رؤیایی دارم” در جمع ۲۵۰٬۰۰۰ نفر مقابل بنای یادبود لینکلن، خواستار پایان نژادپرستی و تحقق برابری شد .
- راهپیمایی سلما به مونتگمری (۱۹۶۵):
- برای اعتراض به محدودیت‌های رأی‌دهی سیاهپوستان سازمان‌دهی شد. خشونت پلیس علیه معترضان (“یکشنبهٔ خونین”) توجه ملی را جلب کرد و به تصویب قانون حق رأی ۱۹۶۵ انجامید .
فلسفه مبارزه: نافرمانی مدنی بدون خشونت
- تأثیرپذیری: آموزه‌های مسیحی دربارهٔ محبت و استراتژی مهاتما گاندی در مقاومت مدنی پایه‌های فکری او بودند. سفر به هند در ۱۹۵۹ این باور را تقویت کرد .
- شعار محوری:
“ظلم در هرکجا تهدیدی برای عدالت در همه‌جاست. ما در شبکه‌ای اجتناب‌ناپذیر از سرنوشت محبوسیم.” — از نامهٔ زندان بیرمینگهام .
- انتقاد از سکوت: معتقد بود سکوت در برابر ظلم هم‌دستی با آن است:
“کسی که شر را بدون اعتراض می‌پذیرد، عملاً به آن کمک می‌کند” .
دستاوردها و جوایز
- جایزهٔ صلح نوبل (۱۹۶۴): به‌عنوان جوان‌ترین دریافتندهٔ آن زمان، برای مبارزهٔ بدون خشونت علیه تبعیض نژادی انتخاب شد .
- قوانین تاریخی: حضور در مراسم امضای قانون حقوق مدنی ۱۹۶۴ (منع تبعیض نژادی در اماکن عمومی) و قانون حق رأی ۱۹۶۵ .
مهم‌ترین قوانین تحت تأثیر مبارزات کینگ
| سال | قانون | تأثیر اصلی |
|---|---|---|
| ۱۹۶۴ | حقوق مدنی | لغو تفکیک نژادی در مکان‌های عمومی و محیط کار |
| ۱۹۶۵ | حق رأی | ممنوعیت آزمون‌های سواد برای محرومیت سیاهپوستان |
| ۱۹۶۸ | منصفانه‌سازی مسکن | ممنوعیت تبعیض در اجاره و فروش مسکن |
ترور و میراث
- ترور: در ۴ آوریل ۱۹۶۸، هنگام ایستادن در بالکن هتلی در ممفیس، تنسی، توسط جیمز ارل ری کشته شد. مرگش موجب شورش‌های گسترده در آمریکا شد .
- میراث ماندگار:
- روز مارتین لوتر کینگ: تعطیل فدرال در سومین دوشنبهٔ ژانویه، با تأکید بر “خدمت به جامعه” به‌جای تعطیل صرف .
- یادمان‌ها: بنای یادبود او در واشنگتن دی‌سی (نخستین تندیس یک سیاهپوست در محوطهٔ پارک ملی) و نامگذاری صدها خیابان و شهرستان به افتخارش .
- تأثیر جهانی: الهام‌بخش جنبش‌های ضد آپارتاید آفریقای جنوبی و مقاومت لهستان علیه شوروی .
اهمیت امروزین کینگ
کینگ نماد مبارزه با نژادپرستی سیستماتیک باقی مانده است. به‌گفتهٔ بی‌بی‌سی: محدودیت‌های جدید رأی‌دهی در ایالت‌هایی مانند تگزاس و فلوریدا، که سیاهپوستان و فقرا را هدف می‌گیرد، نشان می‌دهد “رؤیای او هنوز محقق نشده” . فرزندش، برنیس کینگ، امروز از مردم می‌خواهد با حمایت از قوانین برابری‌خواهانه، میراث او را زنده نگه دارند.
در یک نگاه:
“عدالت اجتماعی نه‌فقط هدفی دور، بلکه ابزاری ضروری برای رسیدن به جامعه‌ای انسانی‌تر است.” — برگرفته از فلسفهٔ کینگ .