نام کامل: بنیامین “بیبی” نتانیاهو
تاریخ تولد: ۲۱ اکتبر ۱۹۴۹ (۷۵ ساله)
محل تولد: تلآویو، اسرائیل
سمت: نخستوزیر اسرائیل (۱۹۹۶–۱۹۹۹، ۲۰۰۹–۲۰۲۱، ۲۰۲۲–اکنون)
حزب سیاسی: لیکود
لقب: “بیبی” (مخفف بنیامین، برای تمایز از پسرعمویش) .
دوران ابتدایی و خانواده
- خانواده: پدرش بنزیون نتانیاهو (تاریخدان صهیونیست، متولد لهستان) و مادرش زیلا (یهودی اشکنازی). بنزیون از فعالان جنبش صهیونیسم تجدیدنظرطلب و پیرو نظریه “دیوار آهنین” علیه اعراب بود که تأثیر عمیقی بر تفکر بنیامین گذاشت .
- ادعای ایرانیالاصل بودن: شایعاتی مبنی بر تولد در بابل ایران یا ارتباط خانوادگی با ایران وجود دارد، اما اسناد تاریخی تأیید میکنند که او در اسرائیل متولد شده و اصالت خانوادگیاش به یهودیان اروپای شرقی بازمیگردد .
- تحصیلات: بخشی از دبیرستان را در آمریکا گذراند. لیسانس معماری و فوقلیسانس مدیریت از MIT، و دکترای علوم سیاسی از هاروارد دریافت کرد .
خدمت نظامی و فعالیتهای اولیه
- نیروهای دفاعی اسرائیل: در ۱۹۶۷ به واحد سایرت متکل (یگان ویژه) پیوست و با درجه سروانی در جنگهای ۱۹۶۷ (ششروزه) و ۱۹۷۳ (یوم کیپور) شرکت کرد .
- فعالیتهای غیرنظامی:
- مؤسس “مؤسسه ضدتروریسم یوناتان” (۱۹۷۸) به نام برادرش که در عملیات نجات گروگانهای اوگاندا کشته شد .
- مشاور اقتصادی در Boston Consulting Group (همکار میت رامنی) .
مسیر سیاسی
- شروع: سفیر اسرائیل در سازمان ملل (۱۹۸۴–۱۹۸۸) و معاون وزارت خارجه .
- رهبری حزب لیکود: از ۱۹۹۳ تاکنون. نخستوزیر جوانترین و نخستین زاده اسرائیل در این سمت .
جدول دورههای نخستوزیری :
دوره | سالها | رویدادهای کلیدی |
---|---|---|
اول | ۱۹۹۶–۱۹۹۹ | انتخابات مستقیم مردمی؛ مخالفت با توافق اسلو |
دوم | ۲۰۰۹–۲۰۲۱ | گسترش شهرکسازیها؛ نزدیکی به ترامپ |
سوم | ۲۰۲۲–اکنون | جنگ غزه؛ اصلاحات قضایی جنجالی |
سیاستها و مواضع کلیدی
- فلسطین:
- مخالفت با تقسیم اورشلیم و حق بازگشت فلسطینیان.
- گسترش شهرکهای یهودینشین در کرانه باختری .
- ایران:
- مخالف سرسخت برنامه هستهای ایران؛ خط قرمز “غنیسازی ۹۰٪” را در سخنرانی ۲۰۱۲ سازمان ملل ترسیم کرد .
- عامل محرک حملات ۲۰۲۵ اسرائیل به ایران که به جنگ تمامعیار انجامید .
- روابط بینالملل:
- تقویت اتحاد با آمریکا؛ بهرسمیتشناسی اورشلیم بهعنوان پایتخت توسط ترامپ.
- خروج اسرائیل از یونسکو به دلیل “گرایش ضداسرائیلی” (۲۰۱۸) .
زندگی شخصی
- ازدواجها:
- میریم وایزمن (۱۹۷۲–۱۹۷۸): یک فرزند به نام نوا.
- فلور کیتس (۱۹۸۱–۱۹۸۸): غیریهودی که پس از ازدواج تغییر دین داد.
- سارا بنآرتزی (۱۹۹۱–اکنون): روانشناس؛ دو پسر به نامهای یائیر (فیلمساز) و آونی (متخصص رسانه) .
- رسواییها: اتهامات فساد مالی (۷ بار بازجویی)، سوءاستفاده همسرش از بودجه دولت، و پرونده جنایات جنگی دیوان کیفری بینالمللی (۲۰۲۴) .
جدول اعضای خانواده :
عضو خانواده | نقش | توضیحات |
---|---|---|
یوناتان نتانیاهو | برادر بزرگتر | فرمانده سایرت متکل؛ کشتهشده در اوگاندا (۱۹۷۶) |
ایدو نتانیاهو | برادر کوچکتر | پزشک و نمایشنامهنویس |
سارا نتانیاهو | همسر سوم | متهم به فساد مالی |
چالشهای اخیر و انتقادات
- شکست امنیتی ۷ اکتبر ۲۰۲۳: حملات غافلگیرانه حماس به عنوان “بزرگترین شکست اطلاعاتی ۵۰ ساله” اسرائیل، منجر به اعتراضات برای برکناری او شد .
- جنگ غزه (۲۰۲۳–اکنون):
- متهم به “نسلکشی” در دیوان بینالمللی دادگستری (پرونده آفریقای جنوبی).
- حکم بازداشت از دیوان کیفری بینالمللی به اتهام جنایت جنگی (استفاده از گرسنگی علیه غیرنظامیان) .
- اصلاحات قضایی ۲۰۲۳: تلاش برای کاهش قدرت دادگاه عالی، باعث اعتراضات گسترده و اتهام “اقتدارگرایی” شد .
میراث و تأثیر
نتانیاهو با ۱۷ سال نخستوزیری، طولانیترین دوره را در تاریخ اسرائیل دارد. سیاستهای او با محوریت امنیتگرایی، صهیونیسم تهاجمی و مهار ایران، هم تحسین راستگرایان و هم محکومیت جهانی را برانگیخته است. امروزه او به نماد “جنایت جنگی” در رسانههای جهان تبدیل شده و آینده سیاسیاش تحتالشعاع دادگاههای بینالمللی و جنگ غزه قرار دارد .