-
تولد و فرزندخواندگی:
استیون پل جابز در ۲۴ فوریهٔ ۱۹۵۵ در سانفرانسیسکو از پدری سوری-مسلمان به نام عبدالفتاح جان جندلی و مادری آلمانی-سوئیسی به نام جوئن شیبل زاده شد. والدین بیولوژیکی او دانشجویانی بودند که به دلیل مخالفت خانوادهٔ جوئن با ازدواج با یک عرب مسلمان، نوزاد را به فرزندخواندگی سپردند. پل و کلارا جابز، زوجی از طبقهٔ متوسط، سرپرستی او را بر عهده گرفتند. استیو همیشه تأکید می‌کرد: «پل و کلارا ۱۰۰۰٪ پدر و مادر من بودند». -
رشد در سیلیکون ولی:
خانوادهٔ جابز در مانتین ویو، قلب درهٔ سیلیکون ساکن شدند. پل، مکانیک ماهر، مبانی الکترونیک و کار با دست‌ها را در گاراژ خانه به استیو آموخت. کلارا، حسابدار، پیش از مدرسه خواندن را به او یاد داد. این محیط الهام‌بخش، بنیان‌گذار آیندهٔ اپل را با روحیهٔ نوآوری آشنا کرد. -
شخصیت چالش‌گر:
استیو در مدرسه اغلب خسته و سرکش بود. معلم کلاس چهارم با تشویق و جایزه، علاقهٔ او را به یادگیری بیدار کرد و باعث شد کلاس پنجم را جهشی بگذراند. با این حال، در دبیرستان هومستد به دلیل رفتارهای نامتعارف چندین بار تعلیق شد.
تحصیلات، سفر معنوی و آغاز حرفه (۱۹۷۲–۱۹۷۶)
-
کالج رید و تأثیر خوشنویسی:
جابز در کالج رید اورگن ثبت‌نام کرد، اما پس از شش ماه انصراف داد. در ۱۸ ماه بعد، به‌عنوان دانشجوی مهمان در کلاس‌هایی مانند خوشنویسی شرکت کرد. این تجربه بعدها الهام‌بخش فونت‌های متنوع و فاصله‌دار مکینتاش شد: «اگر آن کلاس نبود، مکینتاش هرگز چنین طرح حروفی نداشت». -
سفر به هند و تجربیات روحی:
در ۱۹۷۴، برای یافتن «روشن‌فکری» به هند سفر کرد. هفت ماه با ظاهر بودایی‌ها (سری تراشیده و لباس سنتی) زندگی کرد و تحت تأثیر فلسفهٔ ذن قرار گرفت. او LSD را نیز تجربه کرد و بعدها آن را «یکی از مهم‌ترین تجربیات زندگی‌ام» نامید. -
شغل اولیه در آتاری و کلاه‌برداری جعبهٔ آبی:
پس از بازگشت، در آتاری به‌عنوان طراح بازی‌های ویدئویی مشغول شد. همراه استیو وزنیاک، جعبه‌های آبی ساختند که برای تماس‌تلفنی رایگان استفاده می‌شد. فروش این دستگاه‌ها اولین همکاری تجاری آن‌ها بود: «اگر جعبه‌های آبی نبودند، اپلی هم وجود نداشت».
تأسیس اپل و اخراج (۱۹۷۶–۱۹۸۵)
-
تولد اپل در گاراژ:
در ۱ آوریل ۱۹۷۶، جابز ۲۱ساله و وزنیاک ۲۶ساله، با فروش فولکس‌واگن جابز و ماشین‌حساب پیشرفتهٔ وزنیاک، سرمایهٔ اولیه را تأمین کردند. اپل I، اولین کامپیوتر شخصی شرکت، با قیمت ۶۶۶٫۶۶ دلار عرضه شد و ۷۷۴ هزار دلار درآمد ایجاد کرد. سه سال بعد، اپل II با فروش ۱۳۹ میلیون دلاری، صنعت رایانه را متحول کرد. -
عرضهٔ عمومی و معرفی مکینتاش:
در ۱۹۸۰، اپل به بورس وارد شد و ارزش آن به ۱.۲ میلیارد دلار رسید. جابز با جذب جان اسکالی (مدیرعامل پپسی) به‌عنوان مربی، نوآوری‌ها را ادامه داد. در ۱۹۸۴، مکینتاش با رابط گرافیکی (GUI) و ماوس رونمایی شد. این محصول با کمپین تبلیغاتی انقلابی «۱۹۸۴» معرفی گردید، اما فروش اولیه به‌دلیل قیمت بالا و کمبود نرم‌افزار ضعیف بود. -
اخراج از اپل:
اختلافات جابز و اسکالی بر سر مدیریت، منجر به کنار گذاشتن جابز در ۱۹۸۵ شد. اسکالی معتقد بود رفتار غیرسنتی جابز به اپل آسیب می‌زند. جابز که هیچ سمت رسمی نداشت، با فروش تمام سهامش به‌جز یک سهم، شرکت را ترک کرد.
دورهٔ نکست، پیکسار و بازگشت افسانه‌ای (۱۹۸۵–۱۹۹۷)
-
نکست: کامپیوتری برای آموزش:
جابز با سرمایه‌گذاری ۱۲ میلیون دلاری خود، نکست را تأسیس کرد. کامپیوترهای این شرکت با قیمت ۶۵۰۰ دلار، گران بودند، اما سیستم‌عامل نکست‌استپ پایهٔ اولیهٔ مرورگر وب و بازی‌هایی مانند دوم شد. در ۱۹۹۶، اپل نکست را به مبلغ ۴۲۹ میلیون دلار خرید و جابز به‌عنوان مشاور بازگشت. -
پیکسار: انقلاب انیمیشن:
در ۱۹۸۶، جابز بخش گرافیک لوکاس فیلم را به مبلغ ۱۰ میلیون دلار خرید و آن را پیکسار نامید. با سرمایه‌گذاری ۵۰ میلیون دلاری او، اولین فیلم تمام‌انیمیشن کامپیوتری جهان، داستان اسباب‌بازی (۱۹۹۵)، منتشر شد. فروش پیکسار به دیزنی در ۲۰۰۶، جابز را به بزرگ‌ترین سهامدار دیزنی تبدیل کرد. -
نجات اپل از ورشکستگی:
پس از بازگشت در ۱۹۹۷، جابز با حقوق سالانه ۱ دلار، اپل را بازسازی کرد. او خط تولید را ساده‌سازی کرد، با مایکروسافت صلح نمود، و کمپین «متفاوت فکر کن» (Think Different) را راه انداخت. معرفی آیمک در ۱۹۹۸ با طراحی رنگارنگ، اپل را به سوددهی بازگرداند.
عصر طلایی اپل و نوآوری‌های انقلابی (۱۹۹۸–۲۰۱۱)
- تریلوژی آی‌محور:
- آیپاد (۲۰۰۱): اولین پخش‌کنندهٔ موسیقی با حافظهٔ ۱۰۰۰ آهنگ و رابط کاربری ساده.
- آیتیونز استور (۲۰۰۳): تحول صنعت موسیقی با فروش قانونی آهنگ‌ها به قیمت ۰.۹۹ دلار.
- آیفون (۲۰۰۷): ترکیب آیپاد، تلفن و اینترنت با صفحه‌نمایش لمسی؛ پایه‌گذار عصر گوشی‌های هوشمند.
- آیپد (۲۰۱۰): ایجاد بازار جدید تبلت‌ها و فروش ۳۰۰ میلیون دستگاه در ۵ سال.
- اصول مدیریتی:
جابز به کمال‌گرایی افراطی مشهور بود. مثلاً برای طراحی آیفون، نمونه‌های اولیه را به‌دلیل «زیبا نبودن» رد می‌کرد. شعار او: «توجه به جزئیات، حتی آن‌هایی که کاربر نمی‌بیند» فلسفهٔ محصولات اپل بود.
زندگی شخصی، بیماری و میراث (۱۹۵۵–۲۰۱۱)
-
خانواده:
جابز در ۱۹۹۱ با لورن پاول ازدواج کرد و صاحب سه فرزند شد: رید، ارین و اوه. او همچنین از رابطه‌اش با کریس‌آن برنان، دختری به نام لیزا برنان‌جابز داشت که ابتدا پدری او را انکار کرد، اما بعداً با او ارتباط برقرار نمود. -
مبارزه با سرطان:
در ۲۰۰۳، تومور نورواندوکرین پانکراس در او تشخیص داده شد. ۹ ماه درمان‌های جایگزین را امتحان کرد، اما در ۲۰۰۴ تحت عمل جراحی قرار گرفت. در ۲۰۰۹ پیوند کبد انجام داد و در اوت ۲۰۱۱ از مدیرعاملی اپل استعفا داد. در ۵ اکتبر ۲۰۱۱ در ۵۶سالگی درگذشت. -
میراث ماندگار:
- اختراعات: ۱۴۱ اختراع پس از مرگ و بیش از ۴۵۰ اختراع در کل دوران‌اش.
- ارزش اپل: تبدیل به اولین شرکت تریلیون دلاری تاریخ در ۲۰۱۸.
- فلسفه: ترکیب فناوری و هنر با تأکید بر تجربهٔ کاربری ساده و زیبا.
نقل‌قول نمادین:
«بپرسید اگر امروز آخرین روز زندگی‌تان بود، آیا همان کاری را انجام می‌دهید که اکنون مشغول آنید؟»
این پرسش، هستهٔ فلسفهٔ جابز برای زندگی و نوآوری بود.
جمع‌بندی: میراث یک پیشگام
استیو جابز نه‌تنها محصولات انقلابی ساخت، بلکه صنایع موسیقی، تلفن همراه و انیمیشن را متحول کرد. زندگی او ترکیبی از عصیان، خلاقیت و سماجت بود؛ از گاراژ والدینش تا تبدیل اپل به غول فناوری. امروز، میراث او در هر آیفون، آیپد و فیلم پیکسار زنده است و یادآور این جملهٔ او: «دیوانه‌ها، سرکش‌ها، دردسرسازان… آن‌هایی که دنیا را جابجا می‌کنند».