- تولد و خانواده: لینوس بندیکت توروالدز در ۲۸ دسامبر ۱۹۶۹ (۷ دی ۱۳۴۸) در هلسینکی، فنلاند به دنیا آمد. خانواده او جزو اقلیت سوئدی‌زبان فنلاند بودند و پدر و مادرش هر دو خبرنگارانی رادیکال در دهه ۱۹۶۰ بودند. نام او از لینوس پاولینگ، شیمیدان برنده جایزه نوبل، الهام گرفته شد .
- شروع برنامه‌نویسی: در ۱۰ سالگی با کامپیوتر کمودور VIC-20 پدربزرگش آشنا شد و برنامه‌نویسی به زبان بیسیک و اسمبلی را آموخت. این دستگاه جرقه علاقه او به ریاضیات و کامپیوتر را زد .
- تحصیلات و خدمت سربازی: در ۱۹۸۸ وارد دانشگاه هلسینکی شد، اما تحصیلش را برای ۱۱ ماه خدمت اجباری در ارتش فنلاند قطع کرد. در ارتش به درجه ستوان دوم رسید و بر واحد محاسبات بالستیک نظارت داشت .
تولد لینوکس: از سرگرمی تا انقلاب جهانی
- انگیزه ایجاد: در ۱۹۹۱، پس از خرید کامپیوتر IBM مجهز به پردازنده اینتل ۳۸۶، از محدودیت‌های MS-DOS و قیمت بالای یونیکس (۵۰۰۰ دلار) ناراضی بود. هم‌زمان، سیستمعامل آموزشی مینیکس نیز نیازهایش را برآورده نمی‌کرد .
- اعلام پروژه: در ۲۵ آگوست ۱۹۹۱، در گروه خبری مینیکس پیامی تاریخی منتشر کرد:
“من در حال توسعه یک سیستمعامل رایگان هستم؛ این کار فقط یک سرگرمی است و هرگز مثل گنو حرفه‌ای نخواهد شد!” .
- نامگذاری: ابتدا نام Freax (ترکیب Free + Freak) را انتخاب کرده بود، اما دوستش Ari Lemmke، مدیر سرور FTP، پوشه پروژه را “Linux” (ترکیب Linus + Unix) نامید. این نام ماندگار شد .
- رشد خیره‌کننده: با انتشار کد منبع تحت مجوز GPL، برنامه‌نویسان جهانی به پروژه پیوستند. تا ۱۹۹۷، لینوکس روی ۳ میلیون کامپیوتر نصب شد و امروز پایه‌گذار اندروید، ابررایانه‌ها و زیرساخت‌های اینترنتی است .
ابداع گیت و سایر دستاوردها
- خلق گیت (۲۰۰۵): وقتی شرکت BitKeeper مجوز رایگان نرم‌افزار کنترل نسخه‌اش را لغو کرد، توروالدز در یک تعطیلات آخر هفته Git را ساخت. امروز گیت قلب تپنده توسعه نرم‌افزارهای جهانی از جمله خود لینوکس است .
- رد پیشنهاد استیو جابز: در ۲۰۰۰، پیشنهاد همکاری روی سیستمعامل مک را رد کرد تا بر لینوکس متمرکز بماند .
- نفرت از ++C: او آشکارا اعلام کرد که از زبان ++C متنفر است و معتقد هسته لینوکس سریع‌تر از کدهای این زبان کامپایل می‌شود .
زندگی شخصی و ویژگی‌ها
- ازدواج: در ۱۹۹۳، پس از ایمیلِ تکلیف دانشگاهی، با تووه مونی (قهرمان کاراته) آشنا شد. آنها در ۱۹۹۶ ازدواج کردند و اکنون سه دختر به نام‌های پاتریشیا، دانیلا و سلست دارند .
- شخصیت منحصربه‌فرد: به غواصی علاقه‌مند است و نرم‌افزار Subsurface را برای این حوزه توسعه داد. همچنین به دلیل استفاده گاه‌وبیگاه از الفاظ تند در ایمیل‌های فنی شهرت دارد .
- مهاجرت به آمریکا: در ۱۹۹۷ به کالیفرنیا نقل مکان کرد و در ۲۰۱۰ شهروندی آمریکا را پذیرفت، اما وابستگی سیاسی به هیچ حزبی ندارد .
میراث و فلسفه
- تأثیر جهانی: لینوکس امروز روی ۹۶٫۳% از سرورهای دنیا، تمام ۵۰۰ ابررایانه برتر و میلیاردها دستگاه اندرویدی اجرا می‌شود .
- جوایز:
- دکترای افتخاری دانشگاه استکهلم (۱۹۹۹)
- جایزه EFF Pioneer Award (۱۹۹۸)
- نامگذاری سیارک ۹۷۹۳ Torvalds به افتخارش .
- فلسفه نرم‌افزاری: معتقد است “همکاری جمعی و شفافیت کد” باگ‌ها را سریع‌تر رفع می‌کند. کتاب زندگینامه او با عنوان فقط برای تفریح (ترجمه جادی میرمیرانی) این ایده را تشریح می‌کند .
جدول زمانی دستاوردهای کلیدی
| سال | رویداد |
|---|---|
| ۱۹۹۱ | انتشار نسخه ۰.۰۱ هسته لینوکس |
| ۱۹۹۶ | فارغ‌التحصیلی با پایان‌نامه “لینوکس: یک سیستمعامل قابل حمل” |
| ۱۹۹۷ | نصب لینوکس روی ۳ میلیون دستگاه |
| ۲۰۰۵ | ابداع سیستم کنترل نسخه گیت |
| ۲۰۱۰ | دریافت شهروندی آمریکا |
نقل‌قول معروف:
“نرم‌افزار مثل جنس است؛ وقتی آزاد باشد، همه می‌توانند ببینند چطور ساخته شده و آن را بهبود دهند.”
لینوس توروالدز نمادِ همکاری جهانی، اصالت فنی و اعتقاد به قدرت متن‌باز است. پروژه‌های او نه‌تنها فناوری را متحول کرد، بلکه فلسفه‌ای را پایه گذاشت که دانش را از انحصار خارج می‌کند.