- تولد و خانواده:
ایلان ریو ماسک در ۲۸ ژوئن ۱۹۷۱ در پرتوریا، آفریقای جنوبی، در خانواده‌ای ثروتمند متولد شد. پدرش ارول ماسک (مهندس و تاجر) و مادرش می ماسک (مدل و متخصص تغذیه) بودند. او یک برادر (کیمبال) و یک خواهر (توسکا) داشت . - تروماهای کودکی:
طلاق والدینش در ۱۰ سالگی، قلدری در مدرسه، و یک حمله مسلحانه به خانه که منجر به کشته شدن مهاجمان توسط پدرش شد، تأثیر عمیقی بر او گذاشت. او از اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) رنج می‌برد و رابطه‌اش با پدرش سمی بود . - نبوغ زودهنگام:
در ۱۰ سالگی اولین کامپیوترش (کمودور VIC-20) را خرید و برنامه‌نویسی را خودآموخت. در ۱۲ سالگی بازی ویدئویی Blastar را ساخت و به قیمت ۵۰۰ دلار فروخت .
مهاجرت و تحصیلات
- فرار از آپارتاید:
در ۱۸ سالگی برای اجتناب از خدمت سربازی اجباری در نظام آپارتاید، با استفاده از تابعیت کانادایی مادرش به کانادا مهاجرت کرد . - مسیر تحصیلی:
- دانشگاه کوئینز کانادا (۱۹۸۹–۱۹۹۱).
- دانشگاه پنسیلوانیا (۱۹۹۱–۱۹۹۵): مدرک لیسانس فیزیک و اقتصاد .
- دانشگاه استنفورد (۱۹۹۵): دکترای فیزیک انرژی را پس از دو روز ترک کرد تا کسب‌وکارش را آغاز کند .
انقلاب کارآفرینی
- زیپ۲ (۱۹۹۵):
با سرمایه ۲۸٬۰۰۰ دلاری پدر و همراهی برادرش کیمبال، شرکتی راه‌اندازی کرد که راهنمای سفر آنلاین برای روزنامه‌ها ارائه می‌داد. در ۱۹۹۹، کمپک آن را به مبلغ ۳۴۱ میلیون دلار خرید و سهم ایلان ۲۲ میلیون دلار شد . - پی‌پال (۱۹۹۹):
شرکت X.com را تأسیس کرد که پس از ادغام با کانفینیتی به پی‌پال تبدیل شد. ای‌بی در ۲۰۰۲ آن را به ۱.۵ میلیارد دلار خرید و سهم ایلان ۱۸۰ میلیون دلار بود .
جدول: شرکت‌های کلیدی ماسک و دستاوردها
| شرکت | سال تأسیس | هدف اصلی | دستاورد شاخص |
|---|---|---|---|
| اسپیس‌ایکس | ۲۰۰۲ | کاهش هزینه‌های فضایی | اولین شرکت خصوصی ارسال محموله به ISS |
| تسلا | ۲۰۰۴ (سرمایه‌گذار) | خودروهای الکتریکی | خودروی رودستر (۲۰۰۸) |
| سولارسیتی | ۲۰۰۶ (هم‌بنیانگذار) | انرژی خورشیدی | ادغام با تسلا (۲۰۱۶) |
| نورالینک | ۲۰۱۶ | رابط مغز-رایانه | کاشت تراشه در مغز انسان (۲۰۲۴) |
| ایکس (توییتر) | ۲۰۲۲ (خرید) | پلتفرم اجتماعی | تغییر نام به X (۲۰۲۳) |
پروژه‌های تحول‌آفرین
- اسپیس‌ایکس:
- هدف: سکونت در مریخ و کاهش هزینه‌های فضایی با موشک‌های قابل استفاده مجدد.
- دستاورد: ۲۰۰۸ قرارداد با ناسا؛ ۲۰۱۲ ارسال اولین محموله تجاری به ایستگاه فضایی بین‌المللی .
- تسلا:
- انقلابی در صنعت خودرو با تولید خودروهای الکتریکی مقرون‌به‌صرفه (مدل‌های S، X، رودستر).
- ادغام با سولارسیتی برای ایجاد اکوسیستم انرژی پایدار .
- هایپرلوپ:
- سیستم حمل‌ونقل فوق‌سریع با کپسول‌های خلأ (سرعت ۱٬۲۰۰ کیلومتر بر ساعت) .
- نیورالینک:
- توسعه تراشه‌های مغزی برای درمان بیماری‌های عصبی و ادغام انسان با هوش مصنوعی .
جنجال‌ها و تناقضات
- اطلاعات نادرست:
انتشار نظریه‌های توطئه درباره کووید-۱۹ و ترویج ادعاهای ضدعلمی . - خرید توییتر (۲۰۲۲):
افزایش گفتارهای نفرت‌پراکن و اطلاعات غلط پس از تغییر سیاست‌های محتوایی . - موضع‌گیری‌های سیاسی:
- حمایت مالی از دونالد ترامپ در انتخابات ۲۰۲۴.
- انتصاب به عنوان مشاور ارشد ترامپ و رهبری وزارت کارآمدی دولت (DOGE) در ژانویه ۲۰۲۵، که با واکنش منفی عمومی مواجه شد .
زندگی شخصی و فلسفه
- روابط پیچیده:
سه ازدواج (جاستین ویلسون، تلولا رایلی) و رابطه با گرایمز. حداقل ۱۴ فرزند (از جمله دوقلوهای مخفیانه با یکی از مدیرانش در ۲۰۲۱) . - فلسفه کاری:
- شعار: “من نمی‌توانم بنشینم و هیچ کاری نکنم”.
- کار هفتگی ۸۰–۱۰۰ ساعت: “اگر دیگران ۴۰ ساعت کار می‌کنند، شما باید ۸۰ ساعت کار کنید” .
- ثروت:
دارایی خالص او در ۲۰۲۵ حدود ۴۲۴٫۷ میلیارد دلار (برآورد فوربز)، عمدتاً از سهام تسلا و اسپیس‌ایکس .
میراث: نجات‌بخش یا تهدید؟
- ستایش‌ها:
- شخص سال مجله تایم (۲۰۲۱) برای نوآوری در فضا و انرژی پایدار.
- هدف‌گذاری برای حل بحران‌های جهانی: تغییرات آب‌وهوایی، کاهش زاد‌وولد .
- انتقاد‌ها:
- دوقطبی‌سازی جامعه با مواضع سیاسی راست‌گرای افراطی.
- تلاش برای کنترل اطلاعات از طریق مالکیت پلتفرم‌هایی مانند X .
در نهایت، ایلان ماسک تجسمی از تضادهای عصر فناوری است: هم‌زمان ادیسونِ مدرن و پتی بارنومِ شومن، که مرز بین قهرمان و شرور را محو کرده است. رویاهای بزرگ او برای نجات بشریت، زیر سایه جاه‌طلبی‌های کنترل‌گرایانه‌اش قرار گرفته‌اند .