یکی از جنجالیترین و تأثیرگذارترین کارآفرینان و مبتکران عصر حاضر
زندگینامه کامل ایلان ماسک (Elon Reeve Musk)
ایلان ماسک یک کارآفرین، سرمایهگذار، مهندس و مخترع اهل آفریقای جنوبی-کانادایی-آمریکایی است. او به عنوان یکی از ثروتمندترین افراد جهان شناخته میشود و بیشتر به خاطر نقشش در تأسیس و رهبری شرکتهای پیشرویی مانند تسلا (خودروهای الکتریکی و انرژی پایدار)، اسپیساکس (فناوریهای هوافضا) و اکسکورپوریشن (عصبفناوری) معروف است.
دوران کودکی و نوجوانی
تاریخ و محل تولد: ۲۸ ژوئن ۱۹۷۱ در پرتوریا، آفریقای جنوبی. والدین: پدرش، اِروِل ماسک، مهندس الکترومکانیک و خلبان اهل آفریقای جنوبی و مادرش، می ماسک (Maye Musk)، مدل و متخصص تغذیه اهل کانادا بود. علاقه اولیه: او از کودکی عاشق خواندن و یادگیری بود. اغلب اوقات خود را در کتابخانه میگذراند و به رمانهای علمی-تخیلی و کامپیوترها علاقه شدیدی داشت. در ۱۰ سالگی اولین کامپیوتر خود (Commodore VIC-20) را خرید و به سرعت برنامهنویسی را خودآموزی کرد. در ۱۲ سالگی، یک بازی ویدیویی به نام Blastar ساخت و آن را به قیمت حدود ۵۰۰ دلار فروخت. زندگی خانوادگی: دوران کودکی چندان آرامی نداشت. والدینش زمانی که او ۱۰ ساله بود از هم جدا شدند و او بیشتر با پدرش زندگی میکرد که به گفته خودش رابطه دشواری با او داشت. در مدرسه نیز اغلب مورد آزار و اذیت قرار میگرفت.
تحصیلات و مهاجرت
خروج از آفریقای جنوبی: ماسک به دلایل مختلفی از جمله اجتناب از خدمت سربازی اجباری در ارتش آپارتاید و فرصتهای بهتر، قصد ترک آفریقای جنوبی را کرد. مهاجرت به کانادا: در ۱۷ سالگی و با استفاده از تابعیت مادرش، بدون حمایت پدر به کانادا مهاجرت کرد. تحصیلات دانشگاهی: ابتدا به دانشگاه کوئینز در کینگستون، انتاریو رفت. سپس به دانشگاه پنسیلوانیا در ایالات متحده نقل مکان کرد و دو مدرک کارشناسی دریافت کرد: یکی در فیزیک و دیگری در اقتصاد از مدرسه وارتون. برای ادامه تحصیل در مقطع دکتری در فیزیک انرژی بالا به دانشگاه استنفورد رفت، اما تنها پس از دو روز انصراف داد تا در جریان آغازین boom اینترنت در سال ۱۹۹۵، کسب و کار خود را راه اندازی کند.
مسیر کارآفرینی و تأسیس شرکت ها
ایلان ماسک مسیر خود را با چندین استارتاپ دره سیلیکون آغاز کرد:
۱. Zip2 (1995):
اولین شرکت او بود که به کسب و کارها کمک می کرد راهنمای شهری آنلاین ایجاد کنند. در سال ۱۹۹۹، شرکت کامپک (Compaq) را به مبلغ تقریبی ۳۰۷ میلیون دلار نقد و ۳۴ میلیون دلار در سهام خریداری کرد. سهم ماسک از این فروش حدود ۲۲ میلیون دلار بود.
۲. X.com (1999) → PayPal:
با پول به دست آمده از Zip2، شرکت خدمات مالی آنلاین X.com را تأسیس کرد. یک سال بعد، این شرکت با رقیب خود به نام Confinity ادغام شد که سرویس پرداخت آنلاین محبوبی به نام PayPal داشت. شرکت جدید بر روی PayPal متمرکز شد و در نهایت نام خود را به PayPal تغییر داد. در اکتبر ۲۰۰۲، eBay شرکت PayPal را به مبلغ ۱.۵ میلیارد دلار خریداری کرد. سهم ماسک از این معامله، که بزرگترین سهامدار با ۱۱.۷٪ بود، حدود ۱۸۰ میلیون دلار شد. این سرمایه، سوخت اصلی برای پروژههای بلندپروازانه بعدی او بود.
۳. اسپیساکس (SpaceX) - تأسیس در ۲۰۰۲:
انگیزه تأسیس: ماسک میخواست هزینه سفرهای فضایی را کاهش دهد و در نهایت امکان سکونت انسان در مریخ را فراهم کند. او پس از اینکه متوجه شد روسیه راکتهای گرانقیمتی میفروشد، تصمیم گرفت خودش شرکتی برای ساخت راکتهای مقرون به صرفه تأسیس کند. اهداف کلیدی: بازسازی صنعت هوافضا، ساخت راکتهای قابل استفاده مجدد و تسهیل سفر به مریخ. دستاوردهای برجسته: ساخت موشکهای فالکون ۱، فالکون ۹ و فالکون هوی. توسعه فضاپیمای دراگون برای انتقال محموله و خدمه به ایستگاه فضایی بینالمللی (ISS). pioneering در زمینه راکتهای قابل بازیابی (فرود عمودی مرحله اول راکت). پروژه استارشیپ (Starship)، یک وسیله نقلیه غول پیکر و کاملاً قابل استفاده مجدد برای مأموریتهای بین سیارهای. پرتاب هزاران ماهواره برای پروژه استارلینک (Starlink) جهت ارائه اینترنت ماهواره ای در سراسر جهان.
۴. تسلا (Tesla, Inc.) - پیوستن در ۲۰۰۴:
ماسک بنیانگذار اصلی تسلا نبود (مارتین ابرهارد و مارک تارپنینگ آن را تأسیس کردند)، اما او در مراحل اولیه به عنوان سرمایهگذار و رئیس هیئت مدیره به آن پیوست و نقش کلیدی در هدایت آن ایفا کرد. او به سرعت نقش رهبری را بر عهده گرفت و فلسفه شرکت را شکل داد: تسلا نه فقط یک خودروساز، بلکه یک شرکت فناوری و انرژی با مأموریت شتاب بخشیدن به انتقال جهان به سمت انرژی پایدار است. دستاوردهای برجسته: تولید خودروهای الکتریکی تحسینبرانگیز مانند رودستر، مدل اس، مدل ۳، مدل ایکس، مدل وای و کامیون سایبرتراک (Cybertruck). توسعه شبکه جهانی سوپرشارژرها. تولید محصولات انرژی خورشیدی و باتریهای خانگی (Powerwall) و تجاری (Megapack).
۵. سایر پروژهها و شرکتها:
سولارسیتی (SolarCity): شرکتی در زمینه انرژی خورشیدی که توسط پسرعموهای ماسک تأسیس شد و او chairman آن بود. later در سال ۲۰۱۶ توسط تسلا خریداری شد. اکسکورپوریشن (Neuralink) - تأسیس در ۲۰۱۶: یک شرکت عصبفناوری که روی توسعه رابطهای مغز-کامپیوتر (BCI) کار میکند. هدف اولیه کمک به درمان آسیبهای مغزی و در نهایت دستیابی به همزیستی با هوش مصنوعی است. شرکت حفاری (The Boring Company) - تأسیس در ۲۰۱۶: شرکتی که بر حفر تونلهای کمهزینه برای ایجاد شبکههای حمل و نقل زیرزمینی هایپرلوپ (Hyperloop) و دیگر سیستمها متمرکز است تا مشکل ترافیک در کلانشهرها را حل کند. اکس (X) - formerly توییتر (Twitter): در آوریل ۲۰۲۲، ماسک تصمیم به خرید شبکه اجتماعی توییتر گرفت و در اکتبر ۲۰۲۲ این خرید را با قیمت تقریبی ۴۴ میلیارد دلار تکمیل کرد. او نام آن را به X تغییر داد و قصد دارد آن را به یک “اپلیکیشن همه چیز” (Everything App) تبدیل کند.
زندگی شخصی
روابط و خانواده: ماسک چندین بار ازدواج کرده و طلاق گرفته است (با جاستین ویلسون نویسنده و سپس با تالulah Riley بازیگر). او همچنین رابطه ای با آمبر هرد بازیگر و گرایمز (Grimes) خواننده کانادایی داشت. او father چندین فرزند است، از جمله دوقلوهایی با یکی از مدیران ارشد سابق شرکتش و سه فرزند با گرایمز. شخصیت و سبک زندگی: او به عنوان فردی بسیار سختکوش، پرکار (گاهی تا ۱۰۰ ساعت در هفته) و با استانداردهای بسیار بالا شناخته میشود. اغلب در توییتر (اکنون ایکس) فعال است و نظراتش گاهی جنجالبرانگیز است. او اغلب بر ضرورت مقابله با تهدیدهای وجودی مانند هوش مصنوعی کنترل نشده تأکید می کند.
ثروت و دارایی
ایلان ماسک برای مدتی طولانی ثروتمندترین فرد جهان بود. ثروت او عمدتاً از طریق مالکیت سهام در تسلا و اسپیساکس به دست آمده است که ارزش آن به طور قابل توجهی در نوسان است. او چندین بار رکورد “بزرگترین ضرر مالی در تاریخ” را به دلیل نوسانات شدید قیمت سهام تسلا شکسته است.
جوایز و افتخارات
عضو هیئت مدیره موزه اکتشافات در کالیفرنیا. جایزههای متعدد برای کارآفرینی و فناوری از جمله جایزهی هاینز (Heinz Award). در فهرست ۱۰۰ فرد تأثیرگذار مجله تایم در سالهای متعدد قرار گرفته است. عضو fellowship انجمن سلطنتی (FRS) در بریتانیا.
نکات جالب و کمتر گفته شده
او شهروندی سه کشور آفریقای جنوبی، کانادا و ایالات متحده را دارد. نام شرکت “تسلا” به احترام نیکولا تسلا، مخترع و مهندس صربستانی-آمریکایی انتخاب شده است. او یکی از الهامبخشهای شخصیت “تونی استارک” (Iron Man) در فیلمهای سینمایی مارول بود و حتی یک cameo کوچک در فیلم “آیرون من ۲” دارد. تقریباً تمام ثروت خود را در شرکتهایش سرمایهگذاری کرده و گفته است که قصد ندارد ثروتی برای فرزندانش به جا بگذارد.
جمعبندی
ایلان ماسک را میتوان نمادی از کارآفرینی بلندپرواز و آیندهنگر دانست که با ریسکپذیری بسیار بالا، صنایع سنتی را به چالش کشیده و به پیش میراند. مأموریت اصلی او، که در تمامی شرکتهایش مشترک است، “حفظ آینده بشریت” و “کمک به تمدن بشری” از طریق گسترش به فضا، استفاده از انرژی پایدار و ادغام با فناوری عنوان شده است. اگرچه روشهای مدیریتی و اظهارنظرهای عمومی او همواره مورد تحسین و انتقاد شدید قرار گرفته است، اما تأثیر غیرقابل انکار او بر صنایع خودروسازی، هوافضا و انرژی بر کسی پوشیده نیست.